Mijn Hollands Universum

Ton Sijbrands (Amsterdam, 15 december 1949) was negen jaar oud toen zijn ouders hem de regels van het damspel bijbrachten. In de winter van 1960/1961 werd hij lid van de Christelijke Damvereniging Amsterdam. Daarmee was de kiem voor een stormachtige carrière gelegd. Zo won hij op zijn dertiende van de nationale topspeler J.H. Beeke. Nog geen jaar later schreef hij, mede dankzij een overwinning op titelhouder Van der Sluis, het seniorenkampioenschap van Amsterdam op zijn naam. En op zijn vijftiende versloeg hij in een toernooipartij de toenmalige wereldkampioen Sjtsjogoljew.

Nadat Sijbrands voorjaar 1967 Nederlands kampioen was geworden, besloot hij – dwars tegen alle raadgevingen in – de middelbare school te verlaten en beroepsdammer te worden. Mede dankzij die existentiële keuze vergaarde hij binnen zes jaar nóg vier Nederlandse titels (1969-1971 en 1973), alsook vier Europese titels (1967-1969 en 1971).

Met zijn zege in het WK-toernooi van Hengelo 1972 doorbrak Sijbrands de jarenlange hegemonie van de Sowjet-Russische dammers. De met 22-18 gewonnen WK-match tegen zijn voorganger Andreiko (Den Haag 1973) markeerde het einde van deze succesvolle periode. Sijbrands zegde de topsport vaarwel en ging zich toeleggen op wat eigenlijk altijd al zijn passie was geweest: schrijven over dammen. Hij schreef – niet zelden in coöperatie met anderen – een groot aantal boeken, waaronder monografieën over Baba Sy (1989), Andreiko (1990) en Henk Smit (2008). Daarnaast gaf hij tussen 1985 en 2000 het tijdschrift DAMMEN uit, terwijl hij 42 jaar lang (maart 1976 - maart 2018) de wekelijkse damrubriek in de Volkskrant verzorgde.

In die zelfgekozen positie van beschouwende buitenstaander zou ook een kortstondige terugkeer in de arena geen wezenlijke verandering meer brengen. Dit ondanks het feit dat die – ook voor hemzelf – onverwachte rentree op het hoogste niveau een nieuwe Nederlandse titel (1988) opleverde en bijna in een derde wereldtitel had geresulteerd. Maar in een veelbewogen tweekamp met de Russische wereldkampioen Tsjizjow (Amersfoort 1990) bleef Sijbrands na een bloedstollende slotfase op 20-20 steken…

Najaar 2023 bracht Ton Sijbrands – die ook bekendheid als blinddammer geniet – het eerste deel uit van zijn autobiografische project Mijn Hollands Universum, dat door zowel dammers als een enkele niet-dammer met enthousiasme werd ontvangen. Ook in deel 2 staat hij uitvoerig stil bij zijn geliefde Hollandse Opening en het boeiende spel dat daaruit voort kan vloeien. En passant blikt hij terug op hoogte- én dieptepunten uit zijn rijke, bij vlagen dramatisch verlopen carrière.